Fatih Belediyesi tarafından Cemalettin Server Revnakoğlu’nu tüm taraflarıyla ele alan bir sempozyum gerçekleştirildi. Sempozyumun açılış oturumunu gerçekleştiren tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, eski İstanbul kültürünü devam ettiren ya da anlayan insanların yetişmesi gerektiğini vurgulayarak, Türkiye’yi bunların kurtaracağını lisana getirdi.
Fatih Belediyesi tarafından düzenlenen ‘Kültür Tarihimizin Emsalsiz Arşivi, Cemalettin Server Revnakoğlu ve İstanbul’ başlıklı sempozyum, Fatih Kültür ve Sanat Merkezi’nde başladı. Açılış oturumunu gerçekleştiren tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, Fatih semtinin eski sonlarını aktardığı konuşmasında, “Bugünkü Fatih’in hem nüfus hem kültür hem de fizik bakımından temizlenmesi, eski formuna kavuşması maalesef bizim jenerasyonumuzun becerebileceği bir şey üzere görünmüyor. En itimat edeceğimiz, hürmet duyacağımız insanların bile ya burada kelamı geçmeyecektir ya da öteki şeyler tarafından bastırılacaktır. Burada rant iktisadından önce İstanbul’a hakim olan hemşeri kümelerinin baş yapıları çok önemlidir” dedi.
“Kaybettiğimiz canlı kültürel varlıklarımızı telafi edemiyoruz”
İstanbul’un 1950’li yıllardaki imarının Türk tarihinin bir skandalı olduğunu vurgulayan Ortaylı, şu değerlendirmeleri yaptı:
“Hiçbir halde bu imar hareketinin başında olan devlet adamını toptan karalama fikrinde değiliz. Onun akıbetini herkes bilir ve üzülmüşüzdür. Ankara civarında validemin ısrarıyla gittiğimiz bir köy düğününde Menderes’in oradaki insanların fakirliğini görüp ağladığına şahit olmuştuk. Babam, ‘Bak bu Başvekil Adnan Menderes, adam çok milliyetperver.’ dedi. Birinci kere milliyetperver sözünü orada öğrenmiş oldum. Fakat gerçekten bu türlü bir adamın anlamadığı bir işe, İstanbul’un imarına tek başına girmeye kalkışması bu memleketin bir felaketi oldu. Çok makûs bir İstanbul ortaya çıktı. 5 adet Mimar Sinan yapıtı yok oldu. Mesleğinin matematik tarafını âlâ bilen lakin maalesef ne şehircilik bilen ne de kentten anlayan, iki dünyaya mensup olmaktan çok uzak jenerasyonların yaptığı işlerdir bunlar.”
İlber Ortaylı, Revnakoğlu’nun periyodunda Doğu ve Batı’ya hakim şahsiyetlerin yaşadığına işaret ederek, “İki kültürü de koruma eden, iki dünyaya da ilişkin, ikisinin de üstadı dediğimiz kuşaklar artık kayboldu, yine diriltmek için çalışıyoruz. Yeni Türkiye, eski Türkiye’nin her şeyini telafi etti. Etmediği bir şey kalmadı diyebilirim, tıbbiyemiz çok daha güzel mühendislerimiz o denli, ordularımız diğerlerini talim ettirecek kadar uygun, iş hayatımız, sanayileşmemiz çok önde gidiyor. Ancak geri kalan bir şey var, o da kültür. Kaybettiğimiz canlı kültürel varlıklarımızı telafi edemiyoruz” diye konuştu.
“Şüphesiz ki imam hatip okullarına karşı değilim”
Fatih’te eski kültürü yaşatan mimari yapıtların vakit içerisinde ortadan kaldırıldığına da değinen Ortaylı, şu bilgileri verdi:
“Şüphesiz ki imam hatip okullarına karşı değilim. Lakin ismi sonradan değiştirilerek sayın Cumhurbaşkanımızın adı verilen (İstanbul Recep Tayyip Erdoğan Anadolu İmam Hatip Lisesi) İstanbul İmam Hatip Okulu’nun binasına bakınız. Herhalde o binanın o nahoş haliyle bir emel güdülüyordu, aşağıdaki Fener Lisesi’yle müsabakası. Sur içine bir şey yaptığınız vakit Fener Erkek Rum Lisesi’yle yarışmak yerine ecdadın yaptığı ve Dersaadet’in profilini teşkil eden binalarınıza hürmet duymanızı, tevazu ile ahenk sağlamanızı tavsiye ederim. Yani ‘ben Fener Erkek Lisesi’yle uzunluk ölçüşecek kocaman bir imam hatip okulu yapacağım’ diye Sultan Selim Camii’nin yanında ya da biraz ötesindeki Fatih Camii’nin profilini gölgeleyecek bir Türk ve İslam tasavvuru kabul edilemez. Tıpkı Şehzade Camii’nin karşısına yapılan Büyük Kent Belediye Binası üzere yapılar saygısızlık ve küstahlıktır.”
“Türkiye’yi eski İstanbul kültürünü anlayan jenerasyonlar kurtaracak”
Prof. Dr. Ortaylı, bugün, eski İstanbul kültürünü devam ettiren ya da anlayan insanların yetişmesi gerektiğini vurgulayarak, Türkiye’yi bunların kurtaracağını lisana getirdi.
Eski İstanbul’un bugün yok olmasının bir diğer halde dirilmeyeceği manasına gelmediğini aktaran Ortaylı, “Eminim ki ileride Türk gençliği, Z nesli değil tahminen fakat daha ileride bu İstanbul’un binalarını yıkacak. Yerine yenisini restore edecek, yeşil alanları arttıracak, onun içerisindeki kültürü ortaya çıkaracak. Bunun diğer bahtı yok” tabirlerini kullandı.
“Bilim elinizdeki aletten öğrenilmiyor”
Gençlere tavsiye veren Ortaylı, “Bu Revnakoğlu kitabını daima okumanız lazım. Sabahtan akşama kadar oturup da okuyun demiyorum. Başucunuza koyun. Eliniz değdikçe açın okuyun. Göreceksiniz. Bir münevver nasıl ıstırap çekti o yıllarda. Bu büyük semtin, insanların ikamet ettiği İstanbul’u temsil eden semtin her köşesindeki binalar nasıl gitti. İnsanların kaybolması, değişmesi kaçınılmazdır. O kültürü anlayan insanların yetişmesi lazım. Türkiye’yi o kurtarır. Bilim elinizdeki aletten öğrenilmiyor. Yapıtları okumanın yolu şudur. Biyografisini okursunuz. Sonra mahalle mahalle, sokak sokak okursunuz. Böylece İstanbul’u yutmuş olursunuz” dedi.