TÜBİTAK Bilim İnsanı Takviye Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından düzenlenen Ortaokul Öğrencileri Araştırma Projeleri Final Yarışması’nda geleceğin bilim insanları mükafatlarına kavuştu.
Çeşitli üniversitelerde öğretim üyeliği yapan akademisyenlerden oluşan heyet; ekolojik istikrar, besin güvenliği, tarım ve hayvancılık teknolojileri, dijital dönüşüm üzere araştırma projelerini kıymetlendirdi.
‘Kusursuz kulak’ Bager ve arkadaşlarına ödül
57 vilayetten 336 öğrencinin 180 projesinin kıyasıya çaba ettiği yarışta Muşlu Bager Çalışcı ve arkadaşları “Engelsiz Astronomi Sözlüğü” Projesi ile teşvik mükafatı aldı.
Çalışcı, “Astronominin konusunu görme engellilere anlatmak için bir kelamlık. Ben de bu kelamlık sayesinde gökyüzünü zihnimde canlandırabiliyorum” dedi.
Doğuştan görme engelli olan Bager Çalışcı, tıpkı vakitte Beethoven hayranı bir piyanist.
Çalışcı, müzikte ‘kusursuz kulak’ olarak isimlendirilen bir müzik tonunun perdesini bir referans perdesi kullanmadan tanımlayabilme yeteneğine sahip. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, gelecekte ünlü bir piyanist olmak isteyen Çalışcı’ya geçen sene akustik bir piyano armağan etmişti.
Finalde yarışan projeler ortasında giyilebilir teknolojiler, sıhhat ve biyomedikal aygıt teknolojileri, afet idaresi, havacılık ve uzay ve sürdürülebilir kalkınma üzere temalar da dikkat çekti.
Yarışmanın ödül merasimi, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Sezai Karakoç Kültür ve Kongre Merkezi’nde yapıldı. Merasime; Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Mehmet Fatih Kacır, TÜBİTAK Lideri Prof. Dr. Hasan Mandal, BİDEB Lideri Prof. Dr. Ömer Faruk Ursavaş, Diyarbakır Vali Yardımcısı Murat Yıldız, Diyarbakır Vilayet Ulusal Eğitim Müdürü Murat Küçükali’nin yanı sıra yarışmacı öğrenciler, öğretmenleri ve aileleri katıldı.
Yarışmada 10 proje birincilik, 20 proje ikincilik, 30 proje üçüncülük, 30 proje de teşvik mükafatı aldı. Antalya 3, Samsun, Rize, Balıkesir, Denizli, Adana, Hatay ve Manisa birincilik kazanan vilayetler oldu.
Sanayi ve Teknoloji Bakan Yardımcısı Kacır ile TÜBİTAK Lideri Mandal, başarılı projelere mükafatlarını verdi.
Veri güvenliği projesiyle birinci oldu
Yarışmaya Denizli’den katılan 15 yaşındaki Hilal Keskin, matematik alanında “Pisagor Üçlülerinden Denklemlere Rasyonel Kriptografi” araştırması ile birincilik ödüllerinden birinin sahibi oldu.
Projesini anlatan Keskin, “Günümüzdeki bilgi transferinden çıkan problemlerin tahlilinin bir modülü olabilmek için bir şifreleme algoritması geliştirdim. Günlük hayatta kullandığımız iletileşme uygulamalarında bile bu art planda çalışan bir fonksiyon, dataları gizlemek. Şayet bunun kodunu yazabilirsek ki; ben de bunun için çalışmalarımı sürdüreceğim; günlük hayatta bilgileri inançlı bir formda aktarabilmemize çok büyük faydası olacağını düşünüyorum” dedi.
Görme engelliler için sanal asistan
14 yaşındaki Eylül Çiftçi ile Ege Arslan, “Görme engelli öğrencilerin okul içi bağımsız hareket marifetini artırmaya yönelik sanal asistan dayanaklı artırılmış gerçeklik uygulaması tasarımı” projesiyle yazılım alanında birincilik mükafatı aldı.
Eylül, projenin öyküsünü şöyle anlattı:
“Bizim bir görme engelli arkadaşımız var, biz onunla 4 yıldır birebir sınıftayız, ona daima yardım eden kişi biz oluyorduk. Sanki onun bunu kendi kendine yapabilmesi nasıl olur diye düşündük ve bu projeyi yaptık. Biz bir taşınabilir uygulama tasarladık. Uygulama kapalı ortam navigasyon sistemi, ismi Adım Adım Gelecek. Bu sayede görme engelli arkadaşımızın gidebileceği yerler var en sık kullandığı yerler. Sesli bildirimler alıyor, sağa dön sola dön üzere. Bizim görme engelli arkadaşımız da denedi, böylece hareket edebiliyor.”
Kendini temizleyen maske
Yarışmaya Muş’tan katılan 13 yaşındaki Reber Dava ile Efe Alikaya da, Mikro Plastik Üretmeyen, Biyobozunur, Kendini Temizleyebilen, Antimikrobiyal, COVID-19’u etkisizleştiren bakır sülfür nanoparçacıklı maske projesiyle biyoloji alanında teşvik mükafatı aldı.
Reber İdeal, geliştirdikleri maskede hiç bakteri üremediğini söz ederken Efe Alikaya “Bizim maskemiz maskeye gelen virüsü de öldürdüğü için; elimize geçmesini de önlüyor, o yüzden olaylarda düşüş sağlayabilir” dedi.
Yarışmaya 31 bin öğrenci katıldı
Bu yıl yarışa 4 bin 583 okuldan 13 bin 585 erkek ve 17 bin 416 kız öğrenci olmak üzere toplam 31 bin öğrenci katıldı. 2021 yıla oranla müracaatlarda yüzde 53 oranında artış gerçekleşti. Öğrenciler, bu yıl toplamda 23 bin 968 proje başvurusu yaptı.
28-31 Mart 2022 tarihleri ortasında Adana, Ankara, Bursa, Erzurum, İstanbul Asya, İstanbul Avrupa, İzmir, Kayseri, Konya, Malatya, Samsun, Van’da bölge finalleri standı düzenlendi.