Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü (DKMP) müsaadesiyle DMAD uzman grupları her yıl Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz’de balina, yunus üzere deniz memelileri üzerine bilimsel araştırma seferleri düzenliyor.
DHA’nın haberine nazaran bu yılki araştırma seferinde DMAD kurucusu Dr. Aylin Akkaya ve DMAD uzmanları, Türkiye denizlerinde daha evvel hiç kaydı bulunmayan yeni bir yunus çeşidi keşfetti. ‘Heyecan verici bir keşif’ olarak nitelendirilen Türkiye sularında birinci kere kaydedilen pürüz dişli yunusların (Steno bredanensis) manzaralarından oluşan bir görüntü da hazırlandı.
‘TÜRKİYE’DE BİLİNEN 4 YUNUS ÇEŞİDİ VAR’
DMAD takımından deniz biyolojisi uzmanı Leyla Israpilova, Türkiye’nin Akdeniz sularında her sene Derin Denizlerin Dev Koruyucuları (GGDS) Projesi kapsamında araştırma seferi yürüttüklerini ve bu araştırma seferlerinde Türkiye sularında bulunan ispermeçet balinası, cuvier gagalı balinası, çizgili yunus, afalina, tırtak üzere deniz memelisi cinslerini araştırdıklarını anlattı. Bu deniz memelilerinin popülasyon, dağılım, davranış, ferdi kimliklendirme, karşılaştıkları tehditler üzere dataları kayıt altına aldıklarını belirten Israpilova, “Türkiye’de çizgili yunus, afalina, tırtak ve mutur üzere 4 yunus tipi var. Akdeniz sularında gerçekleştirdiğimiz seferler esnasında, çizgili yunus ve afalinayı sık görüyoruz. Tırtak evvelki yıllarda daha sık görülmesine karşın Akdeniz’de varlığını yitiren bir tür” dedi.
‘SICAKLIK ARTIŞININ TESİRİ OLABİLİR’
Bu yılki araştırmalar esnasında daha evvel Türkiye’de hiç müşahede kaydı bulunmayan, başka Doğu Akdeniz ülkelerinde bulunduğu bilinen bir yunus çeşidini kaydetmeyi başardıklarını açıklayan Leyla İsrapilova, “Bu kaba dişli yunus yahut pürüz dişli yunus, diye geçiyor. Bu yunus çeşidi sıcak suları sever ve derin sularda bulunur. Türk sularına birinci kere mı geldi, olağanda bulunuyor muydu, alışılmış bunun için daha fazla araştırmaya gereksinim var. Akdeniz’de bu sene su sıcaklıkları hayli artmıştı, tahminen bu sebeple bir habitat kayması mı yaşanıyor, araştırmalar arttıkça tahminen burada daima bulunduğunu mu ortaya koyacağız. Yani bu daha çok araştırma ile ortaya çıkabilecek bir şey” diye konuştu.
İNSAN KAYNAKLI TEHDİTLER
Leyla Israpilova, bu yeni yunus tipinin Türkiye’deki deniz memelileri listesine dahil olmasının Türk sularının deniz memelileri için ne kadar değerli olduğunu bir sefer daha ortaya koyduğunu söyledi. Israpilova, “Çünkü jenerasyonu tehlike altındaki bir öteki tıp bulunuyor Türkiye’nin Akdeniz sularında. Bu da bu suların korunması için uğraş sarf etmemiz gerektiğini gösteriyor. Bu cins bu sularda bulunuyor ve bu suları kullanıyorsa kilit bir çeşit. Öbür deniz memelileri üzere çok kıymetli, bu sebeple onun varlığının devam edebilmesi için bizim de uğraş sarf etmemiz gerekiyor. Gemi trafiği, sualtı gürültüsü, fazla endüstriyel balıkçılık üzere insan kaynaklı tehditler konusunda dikkatli olmamız gerekiyor” dedi.
‘ÜLKEMİZDE 10 BALİNA, YUNUS VE MUTUR ÇEŞİDİ VAR’
DMAD kurucusu Dr. Aylin Akkaya, yunus ve balina üzere deniz göğüslerine yönelik bilimsel araştırma seferleriyle ülkemizin de içinde yer aldığı Doğu Akdeniz için var olan bilimsel data eksiğini kapatmayı amaçladıklarını söyledi. Türkiye’nin kıyı uzunluğu olarak Akdeniz’de kıymetli yere sahip olduğunu, ancak bilimsel çalışma sayısının epey az olduğunu belirten Dr. Akkaya, ülkemizde 10 yunus, balina ve mutur tipi bulunduğunu kaydetti. Dr. Akkaya, “Ülkemizde insanların daha çok televizyondan gördüğü, kitaplardan okuduğu bütün karizmatik tipler var. Ve bu cinsleri görmek büyük ayrıcalıkken bir Türk vatandaşı olarak rastgele bir kıyıya gittiğimiz, muhakkak bir mühlet oturduğumuz vakit bu tipleri görme olasılığımız var. Aslında çok şanslı insanlarız” dedi.
‘BU DOĞAL HOŞLUĞU KORUMAK HERKESİN GÖREVİ’
Bu büyük doğal hoşluğu muhafazanın herkesin vazifesi olduğuna dikkati çeken Dr. Akkaya, “Sadece karar vericilerin yahut bilim insanlarının uğraştığı, çalıştığı bir alan değil. O bölgede yaşayan halk, balıkçı, öğrenci, çocuk, yaşlı, her kimse bu doğal hoşluğu korumak hepimizin misyonu. Ve değişim bireyden başlıyor. O yüzden hatalıyı dışarıda aramak yok. DMAD olarak biz bireyin gücünün ve tesirinin farkındayız. Bir yasak koyulmasına gerek yok, bizlerin sürdürülebilir hareketler almamız lazım. Bunun en başında tek kullanımlık plastiklerin, poşet kullanımının azaltılması, yere çöp atma huyumuzun bırakılması gerekli” diye konuştu.
(DEMİRÖREN HABER AJANSI)