Ayakta kalmış anıtsal yapıları, stadyumu, kent havuzu, tiyatrosu ve antik devrin heykel sanatı örnekleriyle Anadolu’nun tarihi zenginliğini yansıtan Afrodisias Antik Kenti, hafriyat takımlarına heyecan veren arkeolojik keşiflere konut sahipliği yapmaya devam ediyor.
Aşk ve hoşluk tanrıçası Afrodit’e adanmış kentlerden en ünlüsü olan Afrodisias’ta kentin kurulduğu milattan evvel 5’inci yüzyıldan yerleşimin sürdüğü Selçuklular periyoduna kadar farklı katmanlarda hafriyat yapılıyor.
Kazı gruplarının son bulgusu ise şimdi hangi beylik olduğu belirlenemese de beylikler periyodunda kentin en büyük caddesi üzerinde bulunan ve tüm Doğu Akdeniz halklarının alışveriş yaptığı bir pazar yerinin izleri oldu.
Aydın’ın Karacasu ilçesinde bulunan ve UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alan Afrodisias Antik Kenti’ndeki kazılara başkanlık eden Prof. Roland R.R. Smith, yeni bulgularla ilgili açıklama yaptı.
Arkeolojinin her vakit “Neden bunu yapıyoruz? Burada ne arıyoruz?” sorularıyla başladığını, Afrodisias’ın bu soruların hakkını veren bir bölge olduğunu anlatan Smith, tüm hafriyat takımının heyecanını yitirmeden çalıştığını tabir etti.
Kentin ana caddesinde yürüttükleri çalışmada “hayal edebileceklerinden çok daha uygun bir şekilde” tarihin farklı katmanlarında kentte ne olduğunun bilgisini aldıklarını aktaran Smith, ana caddede antik periyodun sonu ve erken Bizans periyodu katmanlarında kazıların sürdüğünü aktardı.
7’nci yüzyılda kentin çöküş devrine girdiğini, sütunlu caddelerin ve kolonların yıkıldığını tespit ettiklerini, buna karşın insanların burayı terk etmediğini, yıkılan binaların üzerine tekrar bir hayat kurup yaşamaya devam ettiklerini gördüklerini aktaran Smith, şöyle devam etti:
“Burada hala önemli bir ziraî aktivite olduğunu gördük. Beşerler muazzam mermer binalar olmadan da burada yaşayabileceklerini fark etmişler. Roma periyodunda yapılan bütün o mermer binalar, hamamlar, gymnasiumlar… Artık bunların bir mecburilik olmadığını, bunlar olmadan da yaşayabileceklerini fark etmişler. Sonuçta buna farklı tıpta bir hayat diyebiliriz ancak bir karanlık periyot değildi.”
Cadde üzerindeki buluntuların 4 ve 5’inci yüzyıldan 7’nci yüzyıla, Bizans periyoduna, beylikler periyoduna ve hatta Selçuklulara kadar bir akış verdiğine işaret eden Prof. Dr. Smith, şöyle konuştu:
“Burası Anadolu’nun çok varlıklı, değerli bir noktası ve her vakit yerleşim gördü. Örneğin şu yandaki biraz daha yüksekte olan bölge, beylikler devri pazar alanı ve bize yüzeyden çok önemli ölçüde sikke buluntu verdi. Bizim Türk nümismat gruplarımız bu alanda da beylik devri sikkeleri üzerine önemli bir çalışma gerçekleştirdiler. Burası bize oranın bir pazar olduğunu kesin olarak gösterdi ve buluntular sayesinde oranın milletlerarası bir pazar olduğunu ve tüm Doğu Akdenizliler tarafından kullanıldığını görmüş olduk.”
Smith, pazar yerinin hangi beylik devrine ilişkin olduğunun tespiti için çalışmanın sürdüğünü de kaydetti.
“Harika yürüyüş yollarından biri olmasını umuyoruz”
Caddenin çok işlek olmasına karşın yer döşemelerinin âlâ korunduğunu, bölgeyi ziyarete açmak istediklerini de söz eden Smith, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Burada ikinci hedefimiz tarihi araştırmanın yanında turistler için bir tecrübe de yaratmaktı. Ziyaretçilerimizin orjinal antik taban üzerinde yürümelerini de sağlamış olacağız. Bunun Anadolu’daki çok değerli, olağanüstü yürüyüş yollarından biri olmasını umuyoruz.”