Yıl 1922, Kurucu Meclis’in bakanlar kurulu Gazi Mustafa Kemal’in başkanlığında toplanır, kapalı oturumda alınan “Büyük Taarruz” kararı imzaya açılır. Bütün bakanlar sırayla kararı imzalarlar, yaşlı bir kişi olan Adalet Bakanı Neşet Bey, kalemi eline alır, elleri titreye titreye imza atar ve duasını ihmal etmez:
“Allah, askerlerimizin birini bin göstersin!”
Garp Cephesi Kumandanı İsmet Paşa, Yakup Kadri (Karaosmanoğlu)’ye Eskişehir Sivrihisar’ın kayaları tabanında “İzmir’de görüşürüz” demiştir. Bu hoş müjdenin verildiği günden 9 ay sonra, Yakup Kadri’nin 31 Ağustos 1922 günü İkdam gazetesinde yazdıklarını okuyalım:
“Güzel İzmir, kavuşma gününün yaklaştığını hissediyor ve kafes ardında nişanlısının yolunu bekleyen âşık üzere kalbi çarpıyordu. Ey merhameti çoklukla yüreğine üstün gelen kahraman! Bu zavallı aşığa, kendisine kavuşacağımız günü tayin etmek saati şimdi gelmedi mi? Afyonkarahisar’ın geri alınması bu saatin yaklaştığına kâfi bir kanıt değil midir? Buna misal birçok işaretler belirlendi, söyleyin kavuşmak ne vakit?”
Büyük taarruz sabaha karşı saat 05.30’da başlayacaktı. Türk’ün, yazgısını değiştirecek bu büyük olayın, en kıymetli etabı olan ve yüz bine yakın koca bir ordunun, günlerce, düşmanın dikkatini çekmeden, kuzeyden güneye kaydırılması muvaffakiyet ile sağlanmıştı: Bu inanılmaz derecede büyük askeri strateji ile esasen savaşın birinci evresi başarılmıştı. Topların demir tekerleklerine ve atların ayaklarına çuvallar ve bezler sarılmış, ses çıkaran ne varsa, hatta askerin su mataraları sıkıca bağlanmıştı. Başkomutan ve başka kumandanlar cephenin çabucak yanındaki Kocatepe’de ileri komuta çadırında hazırdılar. 25/26 Ağustos gece yarısından az sonra, Afyon’un güneyinde yüzlerce kilometrelik geniş bir cephede bütün ordu sessizce, düşmana çok yakın bir hamle aralığında yerlerini almıştı.
26 Ağustos sabahı saat 05.30’da tanyeri ağarırken, top sesleri birbiri akabinde patlamaya başladı. Afyon güney cephesinde Türk topları tam yarım saat durmaksızın ateşlerini sürdürdüler. Saat 06.00’da topçu ateşi, daha ilerdeki gayelere kaydırılırken, Türk piyadeleri atağa kalktı. Saat 07.00’ye gerçek, piyadenin hücuma kalkışı üzerinden şimdi bir saat bile geçmeden, düşmanın elindeki ünlü Kalecik Sivri’si Yarbay Halit (Akman) komutasındaki 5. Tümen tarafından ele geçirilmişti. Bir sevinç dalgası bütün orduyu kapladı. Çok geçmeden ikinci hoş haber Yarbay Naci Tınaz komutasındaki 15. Tümen’den geldi ve saat 08.00’e hakikat Tınaztepe ele geçirildi.
2. Tabur Kumandanı Binbaşı Halil en önde, teknik grupların tel manilerde geçit açmasını beklemeden, tel makaslarıyla telleri kesip, dipçikle kazıklar devriliyor, düşman siperlerine giriliyordu. Hani 6 ayda yıkılamayacağı ve girilemeyeceği söylenen o ünlü Yunan siperleri… Saat 09.00’da Yarbay Ömer Halis Bıyıktay’ın komutasındaki 23. Tümen tarafından Belentepe de alındı. Büyük taarruzun başlamasının şimdi üçüncü saatinde birbiri akabinde Kalecik Sivri’si, Tınaztepe, Belentepe üzere düşmanın en değerli savunma noktaları ele geçirilmişti.
Savaş alanına hâkim bir zirve olan Kocatepe’de, Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, tüm ordunun bütün ögeleri üzere bu sevinci görerek yaşıyordu. Sabaha hakikat harekete geçen Süvari Kolordusu da 3 tümeni ile birlikte dağları aşmış, Albay Mürsel Bakü komutasındaki 1. Süvari Tümeni’nin öncü alayı şimdiden Dumlupanır’ın doğusuna kadar ilerlemiş, İzmir-Afyon demiryolunu tahrip etmiş, düşmanın telli ve telsiz telefon irtibat sınırlarını parçalamıştı. Öğlenden sonra Yunan kuvvetleri takviye almaya başladılar. Bu saatlerde başlayan yakın savaş karşılıklı süngü ataklarıyla ve kızgın Ağustos sıcağında saat 20.00’ye kadar sürdü.
Silahlar sustuğunda Türk Ordusu’nun birinci gün elde ettiği muvaffakiyet her taraftan üstündü. Yarın savaş tekrar başlayacak ve 9 Eylül’de İzmir’in alınışına kadar sürecekti. Lakin bir ulusun tüm ömür bahtını etkileyen ve iki hafta süren bu büyük savaşı anlayıp özümseyebilmek için savaştan evvelki günlere dönmek ve Sakarya savaşıyla Büyük Taarruz ortasında geçen 11 ayı güzel pahalandırmak gerekir.
Yunan Genel Kurmay Başkanı Hacı Anesti, 1922 baharında tüm hazırlıklarını tamamlamıştı. O’nun yaptığı Anadolu gezisinden bir anıyla makaleye devam edelim:
Arkasından da hiç eksik etmediği yabancı gazeteciler ve fotoğrafçılar, papazlar, sık sık davet ettiği şahıslarla cepheyi geziyor, mağrur, küstah konuşmalar yapıyordu. Son çarpışmadan evvel de, yeniden bu türlü bir kalabalıkla cepheyi gezmiş, mevzileri görerek İzmir’e dönmüştü.
İzmir Metropoliti Hristomos, Yunan Başkomutanı için büyük bir karşılama merasimi hazırlamış, dini ayinler düzenlemişti. Şölenin sonunda Reuter Ajansı muhabiri, Yunan Başkomutanına:
“Cepheyi gezdiniz, Mustafa Kemal’i gördünüz mü?” Soru herhalde evvelce düzenlenmişti. Gururlu ve mağrur Yunan Başkomutanı hayret eder bir davranışla, soruya diğer bir soruyla karşılık vermiştir:
“Ne?… Mustafa Kemal mi? Kim bu adam? Ben bu türlü bir kumandan tanımıyorum.” Artık küstah, terbiyesiz, ismi yanıtın sonunu dinleyelim. Mustafa Kemal Paşa lakin palikarya ruhunun seviyesinde olan bu terbiyesizliği duyuyor, ama vereceği karşılığı gününe ve vakte bırakıyordu.
Devamı haftaya…
Ahmet Gürel