Başiskele ile İzmit ilçeleri ortasındaki Salim Dervişoğlu Caddesi kenarında bulunan Kilezdere Kemer Köprüsü, III. Murad’ın annesi Nurbanu Sultan’a yakınlığıyla bilinen Canfeda Hatun tarafından inşa ettirildi. 16. yüzyılda yapıldığı bilinen bu köprü, ismini ise Yuvacık Barajı’na su sağlayan ve “Kilezdere” olarak da isimlendirilen Kirazdere’den aldı.
50 METRE İLERİYE TAŞINDI
Kilezdere Köprüsü, üretiminden sonra da pek çok defa tamir çalışması gördü. 1998’de demiryolu inşaatı çalışmaları sırasında özgün yerinden sökülen köprü, yaklaşık 50 metre ileriye taşındı. Günümüzde araç trafiğine kapalı olan köprü, mimariyle de dikkatleri çekiyor.
Araştırmacı-yazar Emin Öztürk, köprünün tarihi hakkında bilgiler verdi. Öztürk, Kilezdere Kemer Köprüsü’nün 16. yüzyılda inşa edildiğini belirterek, “Kilezdere Kemer Köprüsü, Osmanlı sarayında Kethüda unvanıyla bilinen, haremde de değerli misyonlar üstlenen ve III. Murad’ın annesi Nurbanu Sultan’a çok yakın olan Canfeda Hatun tarafından yaptırılmış. Gelirlerinin bir kısmını hayır işlerine harcayan Canfeda Hatun’un, İstanbul ve İzmit’te bu köprü üzere çok sayıda yapıtı bulunuyor” dedi.
DÖNEMİNDE BÜYÜK KATKI SAĞLAMIŞ
Köprünün, devrin ticari hareketliliğine büyük katkı sağladığını söz eden Öztürk, “Halk ortasında ‘Kemer Köprü’ olarak da bilinen bu tarihi yapı, ismini Yuvacık Barajı’na su sağlayan ve Kilezdere olarak da bilinen Kirazdere’den alıyor. Köprü, periyodun ünlü minyatür sanatkarı Matrakçı Nasuh’un çizimlerinde de kendine yer bulmuş. Nasuh’un çizimlerinde köprü, 3 büyük ve 6 küçük gözlü olarak detaylı bir biçimde resmedilmiş. Bu minyatürler sayesinde Kilezdere Kemer Köprüsü’nün tarihi bedeli, sırf kelamlı anlatımlarda değil, görsel olarak da günümüze taşınmış” tabirlerini kullandı.
DAYANILILIĞINI ARTIRMAK İÇİN YAPILMIŞ
Köprünün her bir gözünün yükseklik ve genişlik bakımından farklı olduğunu söyleyen Emin Öztürk, “Bu yapısal farklılıklar, köprünün dayanıklılığını artırmak ve altından geçen akıntının suratına nazaran suyu daha verimli halde yönlendirmek maksadıyla yapılmış. Köprünün üst kısmı, yani tabliyesi, 57 metre uzunluğunda ve 5 metre genişliğinde. Bu da onun o devirdeki araç ve yaya geçişleri için kâfi genişlikte olduğunu gösteriyor” halinde konuştu.
ORİJİNAL TEKRAR TAŞINDI
Öztürk, köprünün üretiminden sonra pek çok defa tamir çalışması gördüğünü anlatarak, “Kilezdere Kemer Köprüsü, 1998 yılında İzmit kent içi demiryolu inşaatı çalışmaları sırasında yepyeni yerinden yaklaşık 50 metre aşağıya taşındı. Günümüzde araç trafiğine kapalı olan köprü, hala Osmanlı periyoduna ilişkin kıymetli bir miras olarak dikkat çekiyor” diye konuştu.